Στο πλαίσιο κατασκευής του νέου διεθνούς αερολιμένα στο Καστέλλι, το φαράγγι της Αγνου θα καταστραφεί. Το σχέδιο χάραξης του δρόμου, που θα συνδέει το νέο αεροδρόμιο με τον βόρειο οδικό άξονα τής Κρήτης, προβλέπει τη διέλευσή του μέσα από το φαράγγι με τρόπο που θα σημάνει την ολοκληρωτική ισοπέδωση τού τοπικού φυσικού του κάλλους και οικοσυστήματος.
Θα ξεκινήσω το άρθρο μου μάλλον λίγο ανορθόδοξα….
Ως παιδί, υπήρξα αρκετά τυχερή, θα έλεγα· έζησα πολύ όμορφα και ανέμελα χρόνια. Οι ομορφότερες εικόνες των παιδικών μου αναμνήσεων ζωντανεύουν κυρίως μέσα από τη – χαρακτηριστική για το νησί μας – όψη βραχωδών ηλιόλουστων βουνοπλαγιών, το βαθύ πράσινο των ελαιοδέντρων, το απέραντο λαμπερό γαλάζιο της θάλασσας.
Ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου, απέκτησαν από πολύ νωρίς, οι εικόνες που αντίκριζαν τα μάτια μου κάθε φορά που διέσχιζα μαζί με τους γονείς μου τη διαδρομή που ενώνει τη Χερσόνησο με το Καστέλλι Μινώα Πεδιάδος.
Πρόκειται για μία μοναδική διαδρομή τού νομού Ηρακλείου, δεκατριών χιλιομέτρων, που περνάει μέσα από ένα αγνό φαράγγι. Ένα μέρος πραγματικά απαράμιλλης ομορφιάς, ευλογημένο από τη μητέρα φύση με αιωνόβια θεόρατα πλατάνια, οδοντωτούς πανέμορφους πρίνους, θαμνώδεις απότομες πλαγιές με βότανα, σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα και μ’ ένα ορμητικό χείμαρρο που εμπλουτίζει τη βιοποικιλότητα τής περιοχής και που – σπάνιο φαινόμενο για το νησί τής Κρήτης – δεν στερεύει με το που αποχωρεί ο χειμώνας, αλλά αντίθετα, πολλές φορές ρέει ακόμα και ως το τέλος τής άνοιξης.
Στο πλαίσιο κατασκευής του νέου διεθνούς αερολιμένα στο Καστέλλι, το φαράγγι, για το οποίο γίνεται λόγος, θα καταστραφεί. Το σχέδιο χάραξης του δρόμου, που θα συνδέει το νέο αεροδρόμιο με τον βόρειο οδικό άξονα τής Κρήτης, προβλέπει τη διέλευσή του μέσα από το φαράγγι με τρόπο που θα σημάνει την ολοκληρωτική ισοπέδωση τού τοπικού φυσικού του κάλλους και οικοσυστήματος.
Η μελέτη χάραξης λοιπόν αυτού τού δρόμου, που έχει αρχίσει εδώ και κάμποσο καιρό να υλοποιείται από την κατασκευαστική εταιρία ΤΕΡΝΑ, η οποία έχει αναλάβει και όλα τα υπόλοιπα έργα που προβλέπονται για την κατασκευή του νέου αεροδρομίου, έχει λάβει έγκριση από την τωρινή κυβέρνηση και συνοδεύεται από τα εξής: 1. Την κατασκευή ενισχυτικού τοιχίου ύψους αρκετών μέτρων μέσα ακριβώς στο ρέμα (!) για τη στήριξη του δρόμου που θα διαπλατυνθεί 2. Το κόψιμο, για τον σκοπό αυτό, πολλών αιωνόβιων δέντρων, κυρίως πλατανιών, πρίνων και ελιών που αποτελούν ιδιαίτερη πηγή πρασίνου και οξυγόνου για την περιοχή 3. Την ισοπέδωση, αναπόφευκτα, τμήματος της ρεματιάς (άραγε τι μεγέθους και τι αποτέλεσμα θα έχει αυτή η άτσαλη παρέμβαση στη ροή των υδάτων, όσο αφορά τον κίνδυνο πλημμυρικών φαινομένων στην ευρύτερη περιοχή;) 4.Την απαλλοτρίωση καλλιεργήσιμης γης δίχως καν την ενημέρωση των ιδιοκτητών της 5. Τη βαθιά αλλοίωση ασφαλώς της γεωμορφίας του μέρους 6. Την καταστροφή ενός αρχαίου σωζόμενου τμήματος υδραγωγείου καθώς και άλλων αρχαιοτήτων αφού – πώς να το κάνουμε- αποτελούν εμπόδια και… ελπίζω να μην παραλείπω κάτι.
Επομένως, συνειδητοποιώντας κανείς τις σοβαρότατες περιβαλλοντικές επιπτώσεις τού έργου, ιδιαίτερα αν έχει την καλοσύνη να επισκεφτεί την περιοχή, εύλογο είναι, και ένδειξη υγείας ίσως, το ν ‘ αναρωτηθεί: Είναι απολύτως αναγκαία η τόσο μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή για την κατασκευή ενός δρόμου; Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση με χαμηλότερο οικολογικό αποτύπωμα; Άραγε είναι φρόνιμο και ασφαλές να χτίζεται τοιχίο στήριξης για δρόμο εντός και παραλλήλως ενός χειμάρρου; Εγώ, προσωπικά, πολύ συχνά αναρωτιέμαι: Γιατί η λεγόμενη “ανάπτυξη” συνοδεύεται σχεδόν πάντα από καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον;
Εναλλακτική λύση, χωρίς καμία αμφιβολία, υπάρχει. Είναι γνωστό ότι στις 31/5/22, το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης στήριξε ομόφωνα την πρόταση που κατέθεσε ο περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης προς τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή, όσο αφορά το συγκεκριμένο, υπό κατασκευήν οδικό δίκτυο. Στην πρόταση που απεστάλη, επισημάνθηκε τόσο η ολική περιβαλλοντική καταστροφή τού οικότοπου τού ρέματος, όσο και οι επιπτώσεις στις υφιστάμενες αρχαιότητες και ζητήθηκε η άμεση τροποποίηση των σχεδίων. Ως εναλλακτική προτάθηκε η κατασκευή ενός τούνελ, μήκους περίπου 1,25 χιλιομέτρων, του τμήματος από τον οικισμό Άγνος, έως την εκκλησία του Αγίου Πνεύματος στην θέση Ξυλοκαμάρες. Μία εναλλακτική που, παρόλο που παραδέχομαι πως δεν διαθέτω γνώσεις μηχανικής (αν και να διέθετα, αναρωτιέμαι, πάλι πώς θα μπορούσα να κρίνω σωστά αφού τα ακριβή σχέδια δεν γνωστοποιούνται όσες φορές κι αν έχει ζητηθεί;), υποθέτω ότι πέρα από τη διάσωση σημαντικού τμήματος τού φαραγγιού, θα εξασφάλιζε κι ένα ασφαλέστερο έργο. Η πρόταση απορρίφθηκε από το υπουργείο λόγω, όπως υποστηρίχθηκε, έλλειψης χρόνου και τού υψηλού οικονομικού κόστους κατασκευής τής σήραγγας. Επιχειρήματα, βέβαια, που δεν πείθουν αν λάβει κανείς υπόψιν την τοποθέτηση ολοκλήρωσης και λειτουργίας τού νέου αεροδρομίου στα τέλη του 2025 (τοποθέτηση που έκανε ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΤΕΡΝΑ) και τα υπέρογκα χρηματικά ποσά που έχουν δοθεί, δίνονται και θα δοθούν, όχι μόνο για την κατασκευή τού συγκεκριμένου έργου, αλλά μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο μετατροπής ολόκληρης τής Κρήτης σε ένα “απέραντο εργοτάξιο”, με πάμπολλες εγκαταστάσεις αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων, σχέδια εξορύξεων κτλ.
Ίσως, σ’ αυτό το σημείο, να οφείλω να πω ότι εμένα προσωπικά, ούτε η λύση τής σήραγγας με καλύπτει. Αν και ανάμεσα στα δύο αυτά σχέδια που περιγράψαμε παραπάνω, σίγουρα μοιάζει να είναι “το λιγότερο κακό”. Αυτό που θα ήθελα να δω είναι να σταματά κάθε επιχείρηση κατασκευής αυτού του αεροδρομίου. Το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα μέλη τής Πρωτοβουλίας Πολιτών για τη Διάσωση, Προβολή και Αειφόρο Ανάπτυξη τής Πεδιάδας και για όλους όσοι επιθυμούν να δουν στον τόπο τους ν’ ανθίζουν η ζωή και η ομορφιά. Εκείνη η ομορφιά που αναδύεται όταν ο άνθρωπος σέβεται τη φύση που τον περιβάλλει και συνυπάρχει με σοφία με τα υπόλοιπα θαύματά της. Δε θέλουμε η πεδιάδα μας, με τα εύφορα εδάφη και τον πλούσιο υδροφόρο ορίζοντα να μετατραπεί σε βιομηχανική περιοχή. Δεν οραματιζόμαστε αυτό το μέλλον για τον τόπο μας και δεν πρόκειται να το αποδεχτούμε.
Δεν θα μπορούσα να ολοκληρώσω το κείμενό μου, χωρίς να γράψω δυο λόγια για την Άγνο, τον μικρό οικισμό που βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα βόρεια του Καστελλίου, περίπου στην αρχή του φαραγγιού, τοποθεσία που τον φέρνει, δυστυχώς, άμεσα αντιμέτωπο με τις ολέθριες επιπτώσεις της κατασκευής του δρόμου. Οι λιγοστοί άνθρωποι που κατοικούν εκεί, αγαπούν τη φύση και ζουν σε αρμονία μ’ αυτήν. Ανάμεσά τους, η κυρία Καλλιόπη Ψαράκη – Χατζάκη και ο αδελφός της. Η κυρία Καλλιόπη, όπως κι εγώ και αρκετοί ακόμη, δακρύζει σαν βλέπει την τρομερή καταστροφή που συντελείται στον τόπο της. Και γιατί όχι άλλωστε… Η ευαισθησία δεν αποτελεί ένδειξη αδυναμίας. Κατά τη γνώμη μου, δεν είναι κακό να υπάρχει, πόσο μάλλον να εκφράζεται. Η κυρία Καλλιόπη, λοιπόν, δίνει και αυτή τον δικό της προσωπικό αγώνα. Προσπαθεί να υπερασπιστεί την όμορφη γη που τη μεγάλωσε. Μιλώντας μαζί της, απ’ τα λόγια που άκουσα απ’ το στόμα της, θα τοποθετήσω μία μονάχα φράση εδώ, καθώς θεωρώ ότι τα λέει όλα: “Νομίζουν πως ο πλούτος είναι τα χρήματα…”
* Η Ιωάννα Ηγουμενάκη είναι γραμματέας της Πρωτοβουλίας Πολιτών για τη Διάσωση, Προβολή και Αειφόρο Ανάπτυξη της Πεδιάδας
Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα των Συντακτών
